w pewnym ogrodzie zoologicznym 3 7 zwierząt stanowią ssaki

W tym roku w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym zobaczymy wiele „nowych” zwierząt. Pierwsze potomstwo w tym roku przyszło na świat już jakiś czas temu. Śląskie zoo zaprezentowało część swoich maluchów. Jak poinformował ogród zoologiczny, w tym roku wiosenny baby boom rozpoczął się od terrariów. Na świat wykluły się: Światowy Dzień Tygrysa w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym. Do akcji dołączyła Fundacja Fascynujący Świat Dziecka. Martyna Urban. 29 lipca 2021, 17:31 Samiec lwa angolskiego urodził się 1 grudnia 2018 roku w Ogrodzie Zoologicznym w stolicy Portugalii Lizbonie. Jest młody, silny i bardzo okazały jak na swój wiek. Jest jednym z dwóch samców 7w ogrodzie zoologicznym jest 60 zwierząt wśród których 20% to drapieżniki ile jest drapieżników w tym zoo Zobacz odpowiedź Reklama To śląska para Tatyana i Thor - jedyna w polskim ogrodzie zoologicznym para hodowlana tego gatunku, która w 2022 roku po raz pierwszy w historii polskich ogrodów doczekała się potomstwa. To zdecydowany sukces hodowlany Śląskiego Ogrodu Zoologicznego! Trójka młodych rosomaków została przekazana do innych ogrodów zoologicznym w Europie. nonton film love lesson sub indo bioskopkeren. Czy wiecie, dlaczego surykatki ciągle stają słupka I dlaczego samice tupai można nazwać wyrodnymi matkami, gdyż swoje młode karmią tylko co dwa dni przez pięć minut Dlaczego sambary indyjskie są odporne na rośliny trujące A słonie uprawiają rodzaj kultu zmarłych I wreszcie, że wyraki potrafią skoczyć na wysokość 40 razy większą, niż wynosi długość ich ciała Szczegóły Tytuł: Zwierzęta w ogrodzie zoologicznym 320 gatunków Podtytuł: Surykatki i inne ssaki Autor: Richarz Klaus Wydawnictwo: Delta W-Z ISBN: 9788371757884 Tytuł oryginału: Erdmannchen & Co. Saugetiere im ZOO Język oryginału: niemiecki Tłumacz: Zych Barbara Języki: polski Rok wydania: 2012 Ilość stron: 320 Format: Oprawa: Miękka Waga: kg Recenzje OPIS PRODUKTUKSIĄŻKA NOWAZwierzęta w ogrodzie zoologicznym Surykatki i inne ssaki Klaus RicharzCzy wiecie, dlaczego surykatki ciągle stają słupka? I dlaczego samice tupai można nazwać wyrodnymi matkami, gdyż swoje młode karmią tylko co dwa dni przez pięć minut? Dlaczego sambary indyjskie są odporne na rośliny trujące? A słonie uprawiają rodzaj kultu zmarłych? I wreszcie, że wyraki potrafią skoczyć na wysokość 40 razy większą, niż wynosi długość ich ciała?Ssaki z różnych stron świata naprawdę potrafią nas stale zaskakiwaćDelta, ISBN: 9788371757884 , 130x190mm,312 s., oprawa miękka Zaloguj się Zarejestruj się Newsletter Pomoc Kontakt MENU Ebooki Nauki społeczne Języki obce Strona główna Nauki o zdrowiu Biologia, botanika, zoologia Zwierzęta w ogrodzie zoologicznym 320 gatunków Surykatki i inne ssaki Tytuł oryginalny: Erdmannchen & Co. Saugetiere im ZOO (0 ocen) Dodaj recenzję Rozwiń szczegóły Druk: Warszawa, 2012 Autor: Klaus Richarz Tłumacz: Barbara Zych Wydawca: Delta W-Z Typ oprawy: miękka Zwiń szczegóły Produkt niedostępny Dodaj do schowka Zwierzęta w ogrodzie zoologicznym 320 gatunków Czy wiecie, dlaczego surykatki ciągle stają słupka? I dlaczego samice tupai można nazwać wyrodnymi matkami, gdyż swoje młode karmią tylko co dwa dni przez pięć minut? Dlaczego sambary indyjskie są odporne na rośliny trujące? A słonie uprawiają rodzaj kultu zmarłych? I wreszcie, że wyraki potrafią skoczyć na wysokość 40 razy większą, niż wynosi długość ich ciała? Kategorie: Nauki o zdrowiu » Biologia, botanika, zoologia Beletrystyka i literatura faktu » Literatura edukacyjna dla dzieci Język wydania: polski ISBN: 9788371757884 EAN: 9788371757884 Liczba stron: 320 Wymiary: Waga: Sposób dostarczenia produktu fizycznego Sposoby i terminy dostawy: Odbiór osobisty w księgarni PWN - dostawa do 3 dni robocze InPost Paczkomaty 24/7 - dostawa 1 dzień roboczy Kurier - dostawa do 2 dni roboczych Poczta Polska (kurier pocztowy oraz odbiór osobisty w Punktach Poczta, Żabka, Orlen, Ruch) - dostawa do 2 dni roboczych ORLEN Paczka - dostawa do 2 dni roboczych Ważne informacje o wysyłce: Nie wysyłamy paczek poza granice Polski. Dostawa do części Paczkomatów InPost oraz opcja odbioru osobistego w księgarniach PWN jest realizowana po uprzednim opłaceniu zamówienia kartą lub przelewem. Całkowity czas oczekiwania na paczkę = termin wysyłki + dostawa wybranym przewoźnikiem. Podane terminy dotyczą wyłącznie dni roboczych (od poniedziałku do piątku, z wyłączeniem dni wolnych od pracy). Inne z kategorii Recenzje Dodaj recenzjęNikt nie dodał jeszcze recenzji. Bądź pierwszy! Dlaczego chcesz zgłosić nadużycie w tej recenzji? Język recenzji jest wulgarny Recenzja nie dotyczy danego produktu Spam lub reklama Inny powód Niezgodna z regulaminem Wyślij zgłoszenie Uwaga: Nasze strony wykorzystują pliki cookies. Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii w celu dostosowania serwisu do indywidualnych potrzeb użytkowników oraz w celach statystycznych i reklamowych. Mogą też stosować je współpracujące z nami firmy badawcze. W programie służącym do obsługi Internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Korzystanie z naszych serwisów internetowych bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce Prywatności. Ogrody zoologiczne Na przestrzeni kilkuset lat ogrody zoologiczne zdecydowanie zmieniły charakter swojej działalności. Dawniej były to niedostępne dla społeczeństwa zwierzyńce i menażerie należące do osób o wysokim statusie społecznym. Później te instytucje zostały otwarte dla szerokiej publiczności, głównie w celach poznawczych i edukacyjnych (nie było telewizji, a w szkołach o biologii nie uczono). W drugiej połowie ubiegłego wieku ogrody zoologiczne powstawały jak przysłowiowe grzyby po deszczu. W tamtym okresie utworzono większość polskich ogrodów zoologicznych. Każdy ogród działał jednak na własnych zasadach. Pod koniec ubiegłego wieku ogrody zoologiczne zaczęły się zrzeszać i wypracowywać standardy funkcjonowania, kodeksy etyki, wytyczne pielęgnacyjne i hodowlane, zasady dbałości o dobrostan zwierząt. Na przełomie wieków zaczęto coraz więcej uwagi poświęcać edukacji i dydaktyce. Powstały stowarzyszenia zrzeszające edukatorów zoologicznych, szkolących się wzajemnie i uczących od profesjonalistów. A teraz rozpoczął się proces przekształcania ogrodów zoologicznych w nowoczesne ośrodki zachowania bioróżnorodności, nastawione na zabezpieczenie gatunków zagrożonych wymarciem oraz szeroką przyrodniczą edukację społeczeństwa. Każdy kraj i każdy ogród będzie musiał wypracować coś własnego ... ... i wiemy że ten proces nie będzie szybki. Jest jednak zgodność wiodących ogrodów zoologicznych, że takie przekształcenia muszą nadejść. W ogrodach zoologicznych od pewnego czasu powstają banki genów, zasoby zamrożonych tkanek, hodowla zagrożonych gatunków dzieje się na skalę międzynarodową lub globalną i jest coraz lepiej skoordynowana. Nacisk kładzie się na edukację ekologiczną, ochronę gatunków w miejscu ich naturalnego występowania (in situ), wspieranie ochrony ekosystemów i zagrożonych siedlisk. Na ogrody zoologiczne spada ogromna odpowiedzialność. Warszawskie Zoo Warszawskie Zoo jest liderem tych przekształceń i od pewnego czasu wyprzedza przeciętne europejskie ogrody zoologiczne. Z Fundacją Odtworzenia Tura tworzymy bank genów zagrożonych gatunków, w 2014 roku uruchomiliśmy bardzo nowoczesny ośrodek CITES wspierający światową ochronę zagrożonych gatunków, mamy Ptasi Azyl przyjmujący corocznie ponad 3 tysiące pacjentów (co jest konkretnym działaniem in situ i wspieraniem lokalnych populacji ptaków). Angażujemy się w czynną ochronę ginących gatunków ptaków, w tym głuszców i sokołów wędrownych, wspieramy ochronę Wisły i sąsiadujących z nią siedlisk, współpracujemy z kilkoma organizacjami przyrodniczymi, w tym ze Stołecznym Towarzystwem Ochrony Ptaków (którego jestem założycielem i honorowym członkiem), a ze wszystkich polskich ogrodów zoologicznych prowadzimy najwięcej ksiąg rodowych. Publikujemy najwięcej artykułów i czasopism. Nauczamy studentów na skalę międzynarodową, organizujemy międzynarodowe konferencje, szkolimy strażników miejskich wielu polskich miast i uczymy ich jak interweniować w przypadku potrzebujących pomocy zwierząt. Współdziałamy w szkoleniach studentów i lekarzy weterynarii w ramach specjalizacji z zakresu chorób zwierząt egzotycznych i ich dobrostanu. I jest to właściwy kierunek! Potwierdza to międzynarodowa społeczność ogrodów zoologicznych i trendy rozwoju ogrodów zoologicznych na świecie. Z jednej strony to powód do dumy, ale miejmy świadomość, że to dopiero początek długiej drogi. Stare chińskie przysłowie mówi: „nawet najdłuższa droga zaczyna się od jednego kroku”. Niech więc każdy zrobi ten jeden krok, przemyśli jakąś inicjatywę i zgłosi ją do mnie. Razem zdziałamy więcej! dr Andrzej Grzegorz Kruszewicz - dyrektor Zoo Pomagamy odtworzyć warszawskie łąki nad Wisłą Warszawskie ZOO bierze udział w projekcie ekologicznym pn. " Restytucja łąk zalewowych na warszawskim odcinku OSOP Natura 2000 Dolina Środkowej Wisły. (PLB140004)"? OSOP to Obszary Specjalnej Ochrony Przyrody. Zajmujemy się bardzo ważnym działaniem na tych terenach - koszeniem (tylko po zakończeniu sezonu lęgowego ptaków) prawie 70 ha zaniedbanych nadwiślańskich terenów. Do projektu wybrano 6 obszarów "Żerań", "Golędzinów", "ZOO", "Gocław", "Rodzynkowa", oraz największy z nich "Wilanów". Odtwarzanie łąk zalewowych jest związane z ograniczaniem występowania inwazyjnych gatunków obcego pochodzenia: nawłoci kanadyjskiej i późnej oraz klonu jesionolistnego. Nawłoć to bardzo ekspansywna roślina, szybko pleniąca się dzięki podziemnym pędom. Potrafi "zabić" każdą łąkę. Klon niszczy łęgi, zarasta brzegi, zatrzymuje kłody, tamując przepływ wysokiej fali powodziowej. W niektórych miejscach (szczególnie tam, gdzie w glebie zachowało się już niewiele nasion roślin łąkowych) konieczny był wysiew nasion zebranych na lepiej zachowanych łąkach w doliny Wisły i jej dopływów. Dzięki projektowi zostaną odtworzone na terenach nadrzecznych kwietne łąki, nastąpi rozwój tzw. różnorodności biologicznej, bo łąki to nie tylko bogaty świat roślin, ale też i zwierząt, często rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków owadów - zwłaszcza motyli i innych bezkręgowców, płazów, gadów, ptaków, małych i dużych ssaków. Autorami zamieszczonych zdjęć są: Katarzyna Ramotowska i Andrzej G. Kruszewicz Wspieramy ochronę gibbońców górskich w Wietnamie Warszawskie ZOO wraz z Fundacją Panda wspiera Projekt ochrony gibbońców górskich w Wietnamie! Projekt rozpoczął się w czerwcu 2016 r. w Narodowym Parku Kon Ka Kinh i powstał dzięki współpracy między Stiftung Artenschutz a Stowarzyszeniem Zoologicznym we Frankfurcie (FZS), wspieranym finansowo przez członkowskie ogrody zoologiczne EAZA. Jest to kontynuacja podobnego projektu prowadzonego na rzecz gibbońców żółtolicych (Nomascus gabriellae) w rezerwacie Nam Nung w południowym Wietnamie. Celem projektu jest: Ocena aktualnego rozmieszczenia i liczebności gatunku gibbońca górskiego (N. annamensis) w parku KKK; Stworzenie programu monitorowania gatunku; Przeszkolenie strażników leśnych z rozpoznawania gatunków naczelnych; Zwiększanie świadomości lokalnych mieszkańców na temat ochrony gatunków w regionie: zaprojektowanie plakatów i pocztówek z wizerunkiem gibbońca, współpraca ze szkołami znajdującymi się w strefie buforowej parku; Wyprodukowanie filmu na temat ochrony naczelnych w narodowym parku Kon Ka Kinh; Gibbońce (Nomascus sp.) – należą do naczelnych zagrożonych wyginięciem, wpisanych do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i objętych konwencją CITES (zalącznik I). PROJEKT OCHRONY GIBBOŃCÓW GÓRSKICH W WIETNAMIE Wspieramy ochronę dzioborożców Warszawskie ZOO przy wsparciu Fundacji PANDA bierze aktywny udział w pomocy dzioborożcom w ich naturalnym środowisku. Każdy może pomóc przetrwać tym pięknym ptakom. Wystarczy zakupić którąś ze skrzydlatych maskotek w sklepiku Fundacji Rozwoju Warszawskiego Ogrodu Zoologicznego "PANDA". Część dochodu z ich sprzedaży jest przeznaczona na wsparcie programu adopcji gniazd dzioborożców, prowadzonego przez Nature Conservation Foundation. NCF zajmuje się ochroną unikalnej dzikiej flory i fauny Indii poprzez edukację i angażowanie lokalnych społeczności. Od 2003 roku Fundacja bada dzioborożce i monitoruje ich gniazda w rezerwacie tygrysów Pakke w dystrykcie East Kameng, Arunachal Pradesh. Pakke jest rajem dla dzioborożców, tutaj są cztery z dziewięciu gatunków: Great Hornbill (wielki dzioborożec), Wreathed Hornbill (dzioborożec fałdodzioby), Oriental Pied Hornbill (dzioborożec białobrzuchy) i Rufous-necked Hornbill (dzioborożec rdzawogłowy). W 2011 roku NCF rozszerzyła obszar monitorowania poza rezerwat i zainicjowała Program Adopcji Gniazda Dzioborożca (Hornbill Nest Adoption Programme) wraz z lokalną społecznością i Departamentem Arunachal Forest. Począwszy od 2018 roku mieszkańcy z terenów objętych programem zajmują się poszukiwaniem, monitorowaniem i ochroną dzioborożców i gniazd. Otrzymują za to wynagrodzenie i sprzęt terenowy, a także pewien procent funduszy jest przekazywany corocznie na cele rozwoju lokalnej społeczności. Do 2017 r.,udało się ochronić koło 40 gniazd dzioborożców oraz przynieść pomoc 103 ptakom. Dlaczego dzioborożce trzeba chronić? Te piękne ptaki są zagrożone wyginięciem, dość rzadko się rozmnażają, naturalnie są rozprzestrzenione w dużych odległościach od siebie. Są monogamiczne, mają długi sezon lęgowy (od marca do sierpnia), który wymaga intensywnej opieki rodzicielskiej. Gniazdują w dużych drzewach z miękkim drewnem z istniejącymi już zagłębieniami. W okresie lęgowym pary dzioborożców znajdują odpowiednią dziuplę. Zamurowywują błotem i odchodami wejście do dziupli, ale przed końcem budowy samica wchodzi do dziupli, i wtedy samiec kończy budowę, zostawiając niewielki otwór, przez który karmi rodzinę. Ta biologia dzioborożców sprawia, że są niezwykle podatne na polowania, a wylesianie powodują utratę siedlisk, co oznacza spadek populacji i zanik miejsc gniazdowania. Więcej o programie możecie przeczytać tutaj: Wspieramy ochronę płazów Warszawskie ZOO wraz z Fundacją Panda wspiera Projekt ochrony płazów w naturze prowadzony przez Amphibian Survival Alliance (ASA). Płazy należą do zwierząt najbardziej dotkniętych zmianami w środowisku, ponad połowa gatunków tej gromady jest zagrożona wyginięciem. Zagrożeniem są zmiany klimatyczne (długie okresy suszy), niszczenie siedlisk, choroby grzybicze, inwazja obcych gatunków, odławianie do celów handlowych, zanieczyszczenie wód. Płazy jako pierwsze reagują na zanieczyszczenie środowiska, bo ich skóra pełni funkcje nie tylko bariery ochronnej, ale także płuc i nerek. Żaby są naszym sojusznikiem w walce z owadami, same są pokarmem dla innych zwierząt, odgrywając ważną rolę w ekosystemie. ASA założona w 2011r. to światowe partnerstwo organizacji, grup i instytucji działających na rzecz wszystkich zagrożonych płazów. Organizacja ta prowadzi ukierunkowane badania i działania ochronne obejmujące płazy i ich siedliska, ściśle współpracując z doradcami i kluczowymi organizacjami, jak: ICUN SSC Amphibian Specialist Group (ASG) i Amphibian Ark (AArk), czyli Płazia Arka. Jej celem jest utrzymanie poza środowiskiem naturalnym wybranych gatunków płazów (które w naturze by wyginęły), po to aby można je było z powrotem wypuścić do naturalnego środowiska, jeśli minie zagrożenie i pozostaną odpowiednie dla płazów miejsca do ponownego zasiedlenia. Szczegóły Kategoria: Ekologia i środowisko W świadomości dużej części społeczeństwa funkcjonuje nieprawdziwe przekonanie, że ogrody zoologiczne to miejsca, gdzie zwierzęta nie czują się dobrze i są nieszczęśliwe. Obecnie podstawowym celem tego typu miejsc jest ochrona zagrożonych gatunków i przygotowanie ich do wtórnego zasiedlenia w naturalnym środowisku. Dlatego duży nacisk kładzie się na stworzenie im odpowiednich warunków bytowych, jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Rola współczesnych ogrodów zoologicznych Podstawowym celem nowoczesnych ogrodów zoologicznych jest ochrona zagrożonych lub wymarłych w naturze populacji wielu gatunków zwierząt. Oczywiście nie wszystkie zwierzęta mieszkające w ZOO podlegają tej kategorii. Wynika to z edukacyjnej i naukowej funkcji tego typu miejsc, jak również z potrzeby utrzymania istniejących już zbiorowości. W Europie ogrody zoologiczne spełniające międzynarodowe standardy są zrzeszone w Europejskim Stowarzyszeniu Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (European Association of Zoos and Aquaria, EAZA) lub w organizacjach narodowych. W Polsce większość miejskich ogrodów zoologicznych jest uwzględnionych w specjalnej bazie danych ISIS (International Species Information System), obecnie zastępowanej przez nowoczesny system internetowy ZIMS, które zawierają informacje dotyczące pochodzenia i stanu zdrowia danego osobnika. Hodowla gatunków najbardziej zagrożonych jest koordynowana w ramach programów EEP (European Endangered Species Programme), gdzie poszczególne komitety ustalają, w którym ośrodku dany gatunek znajdzie odpowiednie dla siebie warunki, jakie osobniki powinno się ze sobą połączyć i które mogą się rozmnażać. Co kilka lat wydawany jest podręcznik pielęgnacji, hodowli i leczenia danego gatunku, a kilka razy w roku omawiane są sprawy dotyczące transferów zwierząt, problemów w hodowli oraz w stanie dzikim. Naukowa działalność ogrodów zoologicznych opiera się przede wszystkim na analizie zachowań zwierząt i poprawie ich dobrostanu. Istotną rolę odgrywają też prace nad zachowaniem rezerw genetycznych oraz badania z zakresu anatomii, fizjologii i medycyny weterynaryjnej. Polskie ogrody zoologiczne aktywnie uczestniczą w czynnej ochronie rodzimej fauny oraz angażują się w prace na rzecz uświadomienia społeczeństwu, a zwłaszcza młodzieży, potrzeby tego typu działań, organizując różnego rodzaju zajęcia dydaktyczne z zakresu biologii i ochrony środowiska. Dobrostan zwierząt w ogrodach zoologicznych Jednym z podstawowych celów współczesnych ogrodów zoologicznych jest aktywny udział w czynnej ochronie zagrożonych gatunków zwierząt. Dlatego bardzo ważne jest zapewnienie im optymalnych warunków utrzymania, możliwie zbliżonych to naturalnych. Pojęcie dobrostanu zwierząt należy rozumieć jako stan zwierzęcia, w którym nie podlega on działaniu niepożądanych sytuacji stresowych oraz wykazuje dobre przystosowanie do warunków, w których żyje. W odniesieniu do ogrodów zoologicznych dobrostan szacuje się na podstawie kryterium behawioralnego i fizjologicznego. Jednak określenie potrzeb dzikich zwierząt wcale nie jest łatwe, a więc i stworzenie sztucznych warunków środowiskach odpowiadających ich potrzebom także może przysparzać pewne problemy. Osobniki gatunków egzotycznych podlegają własnym, często silnie zakodowanym genetycznie rytmom biologicznym. Wykazują określone preferencje dotyczące warunków abiotycznych (np. światło, temperatura, podłoże) i biotycznych (np. zapachy). Zwierzęta w zoo są wystawione na działanie wielu, często nie występujących w ich naturalnym środowisku czynników, takich jak chociażby ograniczenie przestrzeni życiowej, zmiana pokarmu, a przede wszystkim styczność z ludźmi – opiekunami i zwiedzającymi. Najczęstszą przyczyną napięć są błędy w urządzaniu ekspozycji (nieodpowiednia wielkość, niewłaściwe zestawienie grupy zwierząt), czyli stworzenie środowiska, które w sposób nieadekwatny dostarcza bodźców organizmowi zwierzęcemu. Trzeba również pamiętać, że specyfika zachowania się samych zwierząt może powodować, iż trudniej przystosowują się do sztucznych warunków, a co za tym idzie mogą wykazywać zachowania nietypowe, świadczące o obniżeniu dobrostanu. Różnice w typie reakcji często dotyczą bliskich sobie gatunków. Na przykład pingwin peruwiański i żółtooki przejawiają większą nerwowość i lękliwość w kontaktach z człowiekiem niż pingwin białobrewy czy magellański. W szacowaniu dobrostanu zwierząt w ogrodach zoologicznych najważniejszą rolę odgrywa badanie poziomu hormonów stresu i obserwacje zachowania osobników. Wskaźniki behawioralne można tu podzielić na dwie grupy: symptomy szybkiego reagowania na czynniki stresowe (np. rekcja typu „walka-ucieczka”) oraz symptomy, które pojawiają się później, jak przejawy znudzenia, apatia, stereotypie (powtarzalność pewnego typu zachowań), agresja czy samookaleczenie. Trzeba jednak pamiętać, że w odniesieniu do zwierząt przebywających w ogrodach zoologicznych nie można formułować jednoznacznych kryteriów odróżniających zachowania typowe od nietypowych. Osobniki, które cierpią z powodu bólu mogą zachowywać się całkowicie normalnie, co w warunkach naturalnych jest formą swoistego dezinformowania potencjalnego drapieżnika, lub konkurentów w grupie. W przypadku płazów i gadów, u których styl życia i wzorce aktywności są odmienne od tych spotykanych u ssaków i ptaków, określenie symptomów anormalnego zachowania się jest jeszcze trudniejsze. Istotnym czynnikiem mającym wpływ na dobrostan zwierząt w ogrodach zoologicznych jest ich kontakt ze zwiedzającymi. Teoretycznie nie powinien on być stresujący, jednak trzeba mieć na uwadze fakt, że przedstawiciele dzikich gatunków nie rozwinęły ewolucyjnie zdolności do relacji z dużą ilością głośno zachowujących się ludzi i potrzebują czasu na dostosowanie. Dochodzi wówczas do pewnych rozgraniczeń pomiędzy utrzymaniem dobrostanu zwierząt a realizacją jednego z podstawowych celów ogrodu, jakim jest prezentacja publiczności żywych egzemplarzy fauny. Dlatego bardzo ważna jest odpowiednia konstrukcja wybiegów zapewniająca zwierzętom możliwość schronienia, wyposażona w bariery zabezpieczające przed bezpośrednim kontaktem i uniemożliwiające dokarmianie. Wzbogacenia środowiskowe w ogrodach zoologicznych W pierwszej fazie istnienia nowożytnych ogrodów zoologicznych zwierzęta były utrzymywane w bardzo złych warunkach, często w zbyt małych klatkach, bez dostępu do wybiegów. Traktowano je jak żywe eksponaty muzeum przyrodniczego. Inicjatorem zmian w tym zakresie był niemiecki przyrodnik Carl Hagenbeck, który w 1907 roku stworzył pod Hamburgiem ogród zoologiczny z naturalistycznym wybiegiem imitującym sawannę. Innym rozwiązaniem zaproponowanym przez Hala Markowitza w latach 70. XX wieku, była stymulacja zwierząt w zoo do aktywności za pośrednictwem metody warunkowania instrumentalnego. Polegała ona na nauczeniu zwierzęcia posługiwania się mniej lub bardziej skomplikowanym urządzeniem, w celu uzyskania nagrody. Choć proponowane zadania były dość złożone, to zachowania osobników biorących udział w doświadczeniu miały być jak najbardziej naturalne. Zasadniczym celem podejmowanych działań było skłonienie zwierząt do aktywności typowej dla osobników dziko żyjących i redukcja postaw uznanych za anormalne. Hal Markowitz był twórcą pojęcia „wzbogacenie środowiskowe”, określające ogół czynności zmierzających do poprawy biologicznego funkcjonowania zwierzęcia poprzez modyfikację jego środowiska. Obecnie można wyróżnić następujące typy wzbogaceń stosowanych w ogrodach zoologicznych: społeczne (np. kontakt z innymi zwierzętami i z człowiekiem) zajęciowe (np. oparte na rozwiązywaniu zadania poprzez manipulację) pokarmowe (np. zmiana harmonogramu i sposobu podawania posiłków, modyfikacje w zakresie karmy), fizyczne (np. zmiana fizycznych elementów ekspozycji), sensoryczne (stosowanie różnorodnych bodźców w celu wyzwolenia w zwierzęciu zachowania instynktownego). W praktyce realizacja jednej z wyżej wymienionych metod może dotyczyć praktycznie wszystkich gatunków zwierząt. Oczywiście wprowadzenie wszelkich modyfikacji powinno być wcześniej starannie przemyślane i zaplanowane. Niezbędne jest określenie celu, wybór odpowiedniej techniki wzbogaceń, sposobu realizacji oraz ocena skuteczności. Wzbogacenie środowiskowe może wpływać na zachowanie zwierząt na dwa sposoby. Pierwszy wariant, to stymulowanie zachowania instynktownego, natomiast drugi opiera się na technice warunkowania instrumentalnego, czyli nauki poprzez efekt. Podsumowanie Nowoczesne ogrody zoologiczne to już nie tylko centra rozrywki, ale przede wszystkim placówki zajmujące się ochroną zagrożonych gatunków zwierząt, prowadzące działalność naukową i edukacyjną. W kolekcjach wielu z nich znajdują się osobniki unikatowe, które w naturze nie występują już prawie wcale. Zwierzęta te stanowią cenny, żywy materiał genetyczny, dzięki któremu przy dobrym planowaniu i skoordynowanej hodowli będzie można zasilać populacje żyjące na wolności lub budować nowe. Współczesne ogrody zoologiczne wykorzystują w swojej pracy wiele technik ułatwiających zwierzętom adaptację do nowych warunków środowiskowych. Oczywiście zdarza się, że zwierzęta podlegają stresowi, wynikającemu głównie z działania kombinacji czynników z dominacją wpływu cech sztucznego środowiska i kontaktów ze zwiedzającymi. Jednak coraz więcej ogrodów zaczyna wypuszczać swoje zwierzęta z klatek, próbując odtworzyć fragmenty ich naturalnego świata. Niektóre z nich zajmują powierzchnię nawet ponad 100 hektarów. Można po nich spacerować obserwując z bliska zwyczaje mieszkańców, ponieważ zgodnie z nową ideą w nowoczesnych ogrodach zoologicznych zwierząt się już nie ogląda, ale przygląda się ich zachowaniu i zwyczajom. Dlatego znikają kolejne bariery oddzielające zwierzaki od ludzi, a w ich miejsce pojawiają się konstrukcje ułatwiające ich obserwację nawet pod wodą. Przykładem tego typu rozwiązań są tunele budowane pod basenami dla fok czy hipopotamów, dzięki którym odwiedzający mogą śledzić ich ruchy po zanurkowaniu. Przeciwnicy ogrodów zoologicznych ulegają pewnemu złudzeniu porównując rzekome niedogodności związane z ich bytowaniem sztucznych warunkach środowiskowych z egzystencją osobników żyjących na wolności. Należy jednak pamiętać, że w naturze ogromna ilość zwierząt żyje w stresie wynikającym z ciągłego zagrożenia ze strony drapieżników, że cierpią z powodu rywalizacji z innymi osobnikami, jak również w powodu chorób, głodu i trudnych warunków atmosferycznych. Natomiast realia ogrodu zoologicznego gwarantują im opiekę i względne bezpieczeństwo. Z drugiej strony współczesny świat natury i świat człowieka wzajemnie się przenikają, a kontakt dzikich zwierząt i człowieka staje się coraz bardziej powszechny. Dzięki systematycznemu badaniu i monitorowaniu zachowania się zwierząt w ogrodach zoologicznych będzie można stwarzać warunki, które z jednej strony umożliwią minimalizację ich stresu, a z drugiej usatysfakcjonują odwiedzających. Oprac. Joanna Radziewicz Literatura: Frender-Majewska M.: Nowoczesne zoo – bez krat i klatek. Newsweek z dnia Dobrostan zwierząt w ogrodach zoologicznych a standardy prawne UE/ Teresa Gardocka i in. Warszawa: Dom Wydawniczy "Elipsa", 2014. Kruszewicz Rola ogrodów zoologicznych w ratowaniu ginących gatunków i poprawianiu dobrostanu zwierząt nieudomowionych. Przegląd Hodowlany 2011 nr 11, Kaleta T.: Wzbogacenia środowiskowe a dobrostan zwierząt dzikich w ogrodach zoologicznych. Przegląd Hodowlany 2014 nr 3,

w pewnym ogrodzie zoologicznym 3 7 zwierząt stanowią ssaki